چند سال پیش که جزیره کیش ساکن بودم. یک بار برای دیدار خانواده به اصفهان آمده بودم برای ایمپلنت به دندانپزشک مراجعه کردم و همان ابتدای معاینه برای او توضیح دادم که من ساکن کیش هستم و زمان مراجعات من محدود است و از او خواستم که زمان های مراجعه و درمان من را با اوقاتی که اصفهان هستم تنظیم کند و اگر برای او مقدور نیست از همین ابتدا به من بگوید تا اینکار را انجام ندهم. او سری تکان داد و گفت که مشکلی نیست و معاینه را شروع کرد و ادامه کار انجام شد. مراجعه بعدی ۱۰روز بعد بود. پس از انجام کار دکتر گفت که دو هفته دیگر برای مرحله بعدی مراجعه کنم خیلی تعجب کردم و به گفتم که جلسه اول، قبل از انجام کار توضیح دادم که ساکن کیش هستم و … با تعجب به من نگاه کرد و پرسید کی این موارد را گفتی؟ از عکس العمل او متوجه شدم که او اصلاٌ به صحبت های من در جلسه اول گوش نداده! واقعاٌ حرصم درآمده بود. آخر من که موضوع را کامل وشفاف برای او توضیح داده بودم. چرا این دکتر به حرف های من توجه نکرده بود. گیج شده بودم نمیدانستم چکار کنم فردا بلیط کیش داشتم و تا سه ماه دیگر هم برایم مقدور نبود به اصفهان برگردم و. . .
چنانچه در جامعه و به اطرافیان خود دقت کنیم، مشاهده میکنیم که تعداد زیادی از افراد به صحبتهای مخاطب خود گوش نمیدهند و فقط به فکر اظهارات خود یا جواب دادن به حرفهای مخاطب هستند. این کار نه تنها از نظر اخلاقی رفتار درستی نیست؛ بلکه باعث ازدسترفتن فرصتهای زیاد یا زیان مخاطب یا افراد دیگری میشود. حتی گاهی افراد بابت گوش ندادن درست و عدم توجه کافی به صحبت های مخاطب هزینه زیادی پرداخت می کنند.
هر کسی برای ایجاد ارتباط موثر باید گوشدادن فعال را تمرین کند و این مهارت را در خود تقویت کند.
تفاوت گوش دادن با شنیدن
شنیدن یک مبحث فیزیولوژیک است که بخش مهم آن توسط گوش انجام می پذیرد در حالیکه در گوش دادن بخش مهم و اصلی توسط مغز انجام می گیرد، چونکه در آن توجه و دقت وجود دارد.
ما انسان ها حرف ها و صداهای زیادی را می شنویم ولی به قسمتی از آن گوش می دهیم. برای ایجاد ارتباط موثر بهتر است سعی کنیم به صحبت های مخاطب مشتاقانه گوش بدهیم و این مشتاق بودن را به او نشان بدهیم
مزایای گوش دادن فعال
فعالانه و مشتاقانه به حرف مخاطب گوشدادن مزایایی زیادی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- احساس ادراک: وقتی شما مشتاقانه به حرف کسی گوش بدهید، متوجه میشود که او را درک میکنید و به نیاز او پاسخ میدهید. بنابراین، احساس بهتری به شما نامه خواهد داشت؛
- اعتمادبهنفس: وقتی به صحبتهای کسی گوش میدهید، اعتمادبهنفس بیشتری به او میدهید. به همین دلیل او بیشتر احساس امنیت و آرامش نزد شما میکند و بیشتر صحبت میکند. لذا شما میتوانید بهتر با او برقرار ارتباط کنید؛
- مهارت در ارتباطات :مهارت شما را در ارتباط اجتماعی نشان میدهد؛
- احترام: شنیدن صحبتهای هر شخص به او حس احترام میدهد؛
- همدلی: وقتی شما به صحبت های مخاطب گوش داده و با او همدلی کنید احساس خوبی به او داده و ارتباط خوبی بین شما برقرار می شود.
- از نگاه مخاطب به موضوع نگاه میکنید.
هنگام گوش دادن صحبتهای مخاطب نباید هدف فقط پاسخدادن باشد؛ بلکه بایدگوش بدهید تا حرف و منظورش را بفهمید و او را درک کنید. در حین گفتوگو مخاطب را مرکز توجه قرار دهید و با چشم و گوش و قلب خود به صحبتهای مخاطب گوش فرا دهید. گاهی خلاصه ای از صحبت های او را بازگو کنید تا شما و مخاطبتان از رد وبدل شدن درست اطلاعات، اطمینان حاصل کنید. در این صورت مخاطب متوجه میشود که شما حرفهای او را جدی گرفته اید.
توجه داشته باشید که بسیاری از مردم بصری هستند (یعنی باید بهصورت حضوری و از طریق مشاهده با یک موضوع یا شخص ارتباط برقرار کنند). اگر درست به صحبتهای مخاطب گوش ندهید احتمال دارد بعد از چند ثانیه حتی اسم او را فراموش کنید. شما میتوانید گاهی وسط حرفهای مخاطب عکسالعمل نشان بدهید. به این معنی که من در حال گوشدادن به حرف شما هستم. اگر لازم بود بهطور خلاصه مطلب را بازگو کنید یا حتی یادداشت کنید. در ارتباطات غیر حضوری مثل تلفن و تماس های مجازی هم با بازگو کردن صحبت های مخاطب ارتباط موثرتر و بهتری برقرار خواهد شد.
وقتی شما مشتاقانه به حرفهای مخاطب گوش بدهید، او نیز بیشتر صحبت میکند و شما میتوانید او را بیشتر و بهتر شناسایی کنید. ضمناً، در این حین شما باید به زبان بدن مخاطب هم توجه داشته باشید؛ چون بسیاری از احساسات و علایق را میتوان از چهرۀ مخاطب تشخیص داد. مثلاً، زمانی که مخاطب در مورد فرزندش صحبت میکند آیا صورتی بشاش دارد؟ یا شاید یک نفر نسبت به آیندۀ آنها نگران است! به هر حال، شما میتوانید از زبان بدن مخاطب هم بسیاری از موارد را متوجه شوید.